Το σπήλαιο του Διός (Ζα) βρίσκεται Ν.Α. του χωριού Φιλότι της Νάξου , επί της Ν.Δ.πλευράς του όρους Ζευς (Ζας) σε ύψος 600μ.υ.ε.θ.

Η παράδοση αναφέρει ότι εντός του σπηλαίου κατοικούσε ο Νεφεληγερέτης Ζευς . Σε αυτόν οφείλει και το όνομα του το όρος Ζας (Ζευς) του οποίου η κορυφή ύψους 1004 μ κατά τους χειμερινούς μήνες είναι ως επί το πλείστον καλυμμένη με νέφη . Η αρχαϊκή επιγραφή χαραγμένη σε βράχο κοντά στο φρέαρ των Λευγασών ‘’ΌΡΟΣ ΔΙΟΣ ΜΗΛΩΣΙΟΥ’’ μαρτυρεί επίσης ότι οι Νάξιοι βοσκοί λάτρευαν τον Δία ως προστάτη των ποιμνίων τους , των ‘’Μήλων’’ (= προβάτων) . Κατά τον DUGIT οι τροφοί του Διός τον μετέφεραν κρυφά από τα σπήλαια της Ίδης όπου φυλαγόταν διωκόμενος από το μίσος του πατέρα του Κρόνου , στη κορυφή του Δρίου , όπου και ανετράφη .

Το σπήλαιο εξερευνήθηκε τον Ιούνιο του 1962 από την γράφουσα (Άννα Πετροχείλου) και τους Ι. Ιωάννου και Μ. Μπαρδάνη μέλη της Ε.Σ.Ε. , βοήθησε επίσης ο Γ. Μπαρδάνης  που προσλήφθηκε γι αυτό το λόγω και ανέλαβε και τη μεταφορά των αναγκαίων υλικών για την εξερεύνηση του σπηλαίου .




Το σπήλαιο ‘’Ζας’’ αποτελείται από έναν κυρίως θάλαμο , ο οποίος χωρίζεται σε τμήματα από ογκόλιθους που έχουν αποσπασθεί από την οροφή και ενός μικρού θαλάμου που ήταν άλλοτε φυσική δεξαμενή νερού .

Η είσοδος του είναι στόμιο πλάτους 10μ και ύψους 2,5 μ. Ακολουθεί πρόχειρη τεχνητή ανηφορική διάβαση μήκους 2,5μ μέχρι του χαμηλού τοίχου από ξερολιθιά προς ασφάλιση των ποιμνίων που στεγαζόταν εκτός του σπηλαίου .

Το πρώτο τμήμα του σπηλαίου αποτελείται από μεγάλο θάλαμο μήκους 42 μ επί πλάτος 17 μ επί 3 -5 μ΄ύψος  . Σε απόσταση 16 μ από τον τοίχο υπάρχει μεμονωμένος με επίπεδη επιφάνεια βράχος , τον οποίο ονομάζουν ‘’Αγία Τράπεζα’’ αποδίδοντας το σχήμα του σε ανθρώπινη επέμβαση . Αριστερά αυτού του βράχου αρχίζει καταβόθρα με κατακόρυφο βάθος 10 μ η οποία εκτείνεται εφαπτομένη παράλληλα του αριστερού τοίχου σε μήκος 21 μ .




Δεξιά της ‘’Αγίας Τράπεζας’’ και σε μήκος 12 μ υπάρχει οπή διαστάσεων 1,5 μ επί 1,5 μ , από εκεί ξεκινάει απότομη κατάβαση 2,5 μ που οδηγεί σε κατηφορικό θάλαμο μήκους 14,5 μ . Στο κέντρο του δεξιού τοίχου άλλη οπή οδηγεί σε κατηφορικό στενό διάδρομο , ο οποίος καταλήγει σε θάλαμο . Η παράδοση αναφέρει ότι ο θάλαμος αυτός κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας χρησιμοποιούταν σαν εκκλησία ‘’Ζωοδόχος Πηγή ‘’ ενώ ο Λιχτ στην ιστορία του τον αποκαλεί ‘’Βηθλεέμ’’ .

Το βέβαιο είναι ότι ο θάλαμος αυτός στο χαμηλότερο σημείο του ήταν μεγάλη δεξαμενή νερού  .Με τη πάροδο του χρόνου το νερό βρήκε διέξοδο στα έγκατα του βουνού και έτσι οι αρχαίοι κάτοικοι της περιοχής έφτιαξαν νέα δεξαμενή κοντά στη φυσική και διοχέτευαν το νερό έξω με τεχνητό αυλάκι . Σήμερα η δεξαμενή έχει καταστραφεί εντελών , πιθανά η καταστροφή της να οφείλεται στο ότι θεωρήθηκε τάφος που περιείχε θησαυρούς …..





Τα λείψανα φούρνου που αναφέρονται από την παράδοση δεν είναι άλλα από τα λείψανα της παραπάνω δεξαμενής . Η πηγή αυτή έπαψε να υπάρχει προ πολλών ετών , υπάρχει όμως πηγή έξω από το σπήλαιο και σε χαμηλότερο υψόμετρο .

Το δεύτερο τμήμα του σπηλαίου σχηματίζει θάλαμο μήκους 64 μ και πλάτους 75 μ . Η προσπέλαση του είναι δύσκολη λόγω των βράχων που έχουν αποσπασθεί από την οροφή . Στο κέντρο του θαλάμου είναι το ψηλότερο σημείο του θόλου 15 μ περίπου , αλλά δεν υπάρχει ίχνος σταλακτίτη. Πιθανώς να υπήρχαν κάποτε και αποσπάσθηκαν . Το μόνο τμήμα που διαφύλαξε ανέπαφο τον διάκοσμο του είναι το πρώτο δεξιό προς τον τοίχο και το ψηλότερο . Εκεί φθάνεις μόνο με αναρρίχηση . Μια σειρά με ογκώσεις
Λιόφαγος luxury pastry & bakery ΧΩΡΑ ΝΑΞΟΥ 22850 23241
σταλαγμίτες δεξιά και άλλη σειρά από κολώνες και σταλαγμίτες στο τέλος χωρίζουν σε θαλαμίσκους το πάνω τμήμα αυτού του διαμερίσματος . Πριν από τους θαλαμίσκους και σε τεράστιο ογκόλιθο είναι αναπτυγμένοι δύο σταλαγμίτες οι επονομαζόμενοι ‘’Παπάς και Παπαδιά’’ . Ο θρύλος τους θέλει μαρμαρωμένους από τον θεό ‘’παππάδες’’ της Ζωοδόχου Πηγής για να μη συλληφθούν από τους Τούρκους επιδρομείς . Αυτό το σημείο είναι το παλαιότερο κομμάτι του σπηλαίου .
 




Το σπήλαιο σχηματίστηκε από διάβρωση του ασβεστόλιθου δημιουργώντας τεράστια υπόγεια λεκάνη συλλογής νερού . Το νερό διέρρεε κατά αρχάς από τις καταβόθρες , μετά δε από το τελευταίο τμήμα του σπηλαίου . Κατόπιν ανοίχθηκε η είσοδος από τη μεγάλη πίεση του νερού . Τελευταίο παρέμεινε το νερό της ‘’Ζωοδόχου Πηγής’’ διότι αυτό τροφοδοτούνταν από το νερό των άλλων θαλάμων . Όταν άδειασαν οι θάλαμοι από τα νερά άρχισε η διακόσμηση του σπηλαίου και παράλληλα η απόσπαση των ογκόλιθων από τη οροφή μέχρι να φτάσουμε στη σημερινή κατάσταση . Ο θρύλος περί συνοχής του με άλλα σπήλαια δεν ευσταθεί .

Η μέτρηση του σε ευθεία γραμμή ανέρχεται στα 115 μ , το μεγαλύτερο βάθος από το επίπεδο της εισόδου ανέρχεται στα 10 μ , το δε ψηλότερο σημείο από το επίπεδο της εισόδου τα 15 μ . Καταλαμβάνει έκταση 4 100 τ.μ.

Το σπήλαιο συνδέεται με την προϊστορία από αρκετά ευρήματα (θραύσματα πήλινων αγγείων και πρωτόγονα εργαλεία από οψιδιανό ) τα οποία βρίσκονται στην ατομική συλλογή του καθηγητή Μιχάλη  Μπαρδάνη στην Απείρανθο της Νάξου .


Το παραπάνω κείμενο είναι μέρος από αναφορά της Άννας Πετροχείλου μέλους της Εθνικής Σπηλαιολογικής Εταιρίας , γράφτηκε το 1962 μετά από επίσκεψή της στο σπήλαιο και σήμερα αποτελεί αρχείο  της Ψηφιακής Βιβλιοθήκης Θεόφραστος του Τμήματος Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης .

χορηγός : Λιόφαγος luxury pastry & bakery ΧΩΡΑ ΝΑΞΟΥ 22850 23241

ΟΡΕΙΝΟΣ ΑΞΩΤΗΣ email: giorgos.manolas@yahoo.gr


Δημοσιεύτηκε από τον χρήστη
Τοποθεσία: Filoti 843 02, Greece
Ετικέτες: ΛΙΟΦΑΓΟΣ ΦΙΛΟΤΙ
0

Προσθέστε ένα σχόλιο

Φόρτωση