‘’Ό κ. ’Ηρακλής Παπαμανώλης ιδιοκτήτης καί διευθυντής τής λαμπρής εφημερίδας «’Εστία», Μέγας Αγορητής τής'Ελληνοαμερικανικής Όργανώσεως «Γκάπα», ’Επιθεωρητής των Ελληνικών Σχολείων Αμερικής καί Καναδά, καί εις τών καλλητέρων έλληνοαμερικανών ρητόρων μάς έγραψε τά εξής χαρακτηρηστικά διά τούς Ναξίους, διάτα οποία τόν ευχαριστούμεν θερμότατα.

Στα 25 χρόνια τής ξενητιμένης μου ζωής έκαμα πάμπολες γνωριμίες, πολλούς φίλους, συνεργάσθην μέ αρκετούς ομογενείς διά διαφόρους γενικής ώφελείας σκοπούς, μά οφείλω νά ομολογήσω δτι μεταξύ τών έκ Νάξου καταγόμενων γνωρίμων καί φίλων μου εύρον πάντοτε ειλικρινή αγάπη καί έκτίμησι πραγματική, δτι οσάκις συνεργάσθην μέ Ναξίους ποτέ διαφορά γνώμης δέν μάς έχώρισε. Και θέλω ακόμη νά τονίσω ότι στά Ναξιακά σπίτια εύρηκα την θερμοτέραν φιλοξενίαν σαν νά ήμουν συγγενής των, καί ιδιαίτερος συμπολίτης των.

’Όποιος σ’άγαπά, πρέπει νά τον αγαπάς. Αυτή είναι ή αρχή μου, καί δι’αυτό μ’ όλη μου την καρδιά αγαπώ τους Ναξίους τής ’Αμερικής καί τοΰ Καναδά, καί όχι μόνον τούς αγαπώ άλλα καί ένδιαφέρομαι διά τήν ευτυχίαν και πρόοδόν των, καί περιβάλλω μέ άπειρη έκτίμησι τάς οικογένειας των.

Μά κι’άν δέν μ’άγαποΰσαν οί Νάξιοι όπως μ’ άγαποΰν, κι’ειμαι υπερήφανος διά τήν αγάπην των αυτήν πάλιν θα τούς ήγάπων, καί θά σάς πώ τό διατί.

Μ’αρέσει καί εκτιμώ τήν άνυστεροβουλία καί τήν ανοικτή καρδιά τών Ναξίων. 'Ό,τι έχουν νά τό πουν, τό λένε καθαρά καί ξάστερα. Δέν μπορούν ούτε τά αισθήματα των νά χαλιναγωγήσουν, καί γι’αυτό μ’ όλον ότι είναι θεοσεβέστατοι καί καθ’ όλα καλοί χριστιανοί, όταν έπάνω στήν συζήζησι θυμώσουν ή καί όταν θέλουν νά άστειευθοΰν, χωρίς στεναχώρια έξαπολύσουν κάποτε κάποτε μερικές βλαστήμιες ή μερικούς χαρακτηρισμούς μέ την ίδια αφέλεια με τήν οποίαν θά έλεγον «Δόξα σοι ό Κύριος».

’Αγαπώ τούς Ναξίους, γιατί στήν κοινωνική ζωή ευρίσκονται στήν πρώτη γραμμή. Φύσει γλεντζέδες, κουβαρντάδες χορευταί καλοί, ευχάριστοι τραγουδισταί . . . Τους αρέσουν τά σπόρτ καί ’ίσως γι’ αυτό αγαπούν μερικοί έξ αυτών τυχερά παιγνίδια . . . ! I

’Αγαπώ τούς Ναξίους διότι μέ προθυμία υποστηρίζουν τά κοινοτικά ιδρύματα. Όλοι βοηθούν, όλοι είναι πρόθυμοι νά εξυπηρετήσουν ’Εκκλησίαν καί Σχολεΐον.

’Αγαπώ τούς Ναξίους διότι έχουν τό πατριωτικό των συναίσθημα ανεπτυγμένο σέ μεγάλο άλλα καί ζηλευτό βαθμό. Αυτό αποδεικνύει ότι τα παιδιά των Ναξίων ομιλούν στο σπίτι, στο δρόμο, σε κάθε ελληνική συγκέντρωση την Ελληνικήν γλώσσαν άπταίστως. Μπράβο εις τάς έκ Νάξου μητέρας.

’Αγαπώ τους Ναξίους διότι ποτέ δεν άρνούνται νά βοηθήσουν άναξιοπαθούντας ομογενείς. Έγνώρισα Ναξίους πού έστερούντο αυτοί, διά να μή ύποφέρη ό συνάνθρωπός των.

'Ως έμποροι οί Νάξιοι τού Καναδά καί τής ’Αμερικής είναι προοδευτικοί, πολλάκις υπέρ τό δέον τολμηροί, εργατικότατοι δμως καί τίμιοι στάς συναλλαγάς των. Κακία, πάθος, αίσθημα έκδικήσεως στήν καρδιά του Ναξίου δεν υπάρχουν. Φωνάζουν, χειρονομούν, απειλούν γήν καί ουρανόν, καί ενώ νομίζεις οτι θά βγή κουμπούρα, ξεπετάνε κάποια ιδιότροπη βλαστήμια, κι’ όλα γίνονται μέλι γάλα.

’Αγαπώ τους Ναξίους διότι είναι πιστοί τηρηταί των ελληνικών ηθών καί εθίμων. Είναι νά τούς θαυμάζη κανείς δι’ αυτό. Εγώ ειλικρινώς τους καμαρώνω, Έλληνες πέρα ως πέρα. Εκτιμώ το Ναξιώτικο σπίτι, γιατί βασιλεύει σε αυτό η ηθική και η οικοκυροσύνη. Υπόδειγμα ελληνίδος μητρός ή έκ Νάξου μητέρα. Οι Ναξιωτοποΰλες καί στα γράμματα προοδεύουν καί στήν κοινωνική ζωή, μά καί στο ράψιμο, στές δουλειές τού σπιτιού, στήν μαγειρική.

Λυποΰμαι γιατί ό περιορισμένος χώρος τού Λευκώματος δεν μου επιτρέπει να γράψω όλα όσα δια τους αγαπητούς Ναξίους αισθάνομαι ’Άλλως τε καί μ’ όσα έγραψα φοβούμαι δτι δέν θ’άποφύγω ν’άκούσω άπο τό στόμα κανενός έκ τών Ναξίων την συνετισμένη χαϊδευτική (!) των φράση... Μπά πού νά σέ βράσω ! ! !

Μοντρεάλη, Καναδά ΗP. ΠΑΠΑΜΑΝΩΛΗΣ’’

Δημοσιευμένο στο αναμνηστικό λεύκωμα του ΝΑΞΙΑΚΟΥ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΤΙΚΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΠΕΤΡΟΣ ΠΡΩΤΟΠΑΠΑΔΑΚΗΣ – Μόντρεαλ Καναδά 1937

Τόσο το λεύκωμα αυτό όσο και το λεύκωμα του έτους 1939 μπορείτε να τα βρείτε στην βιβλιοθήκη ΝΙΚΟΣ Ν. ΓΛΕΖΟΣ Απεράθου Νάξου.

ΟΡΕΙΝΟΣ ΑΞΩΤΗΣ email: giorgos.manolas@yahoo.gr